columns

juli/aug 2022

Vissen.  

Vissen is een sport voor rustige mensen of die dat willen zijn. Vissen is oorspronkelijk vissen naar vissen, bijvoorbeeld op de kop van een krib aan de Waal. Ik kan me voorstellen: Het is s'ochtends, de nevel is aan het optrekken, de hengel zit in de houder en het aas aan de angel. De dobber drijft met de stroom mee en blijft aan het eind van de lijn hangen. Je loopt alles na en ziet dat het in orde is. 

Stoeltje uitklappen, parasol omhoog en de eerste beker koffie. Innerlijke rust komt over je, het maak een beetje dromerig. Het ritme van de golfslag tegen de krib helpt hierbij. Je gedachten trekken aan je voorbij, de problemen het eerst maar het perspectief kan hierop veranderen zoals de scheepvaart en de golfslag voor je. De gedachten en emoties kunnen vrijuit komen want zij worden niet verstoord en de dag krijgt een andere lading. Je ontwikkelt visserslatijn. 


Aan de overkant van de Waal steekt de kerktoren van Oosterhout boven de dijk uit en in je blikveld zit daar ook iemand te vissen. Je steekt een hand op maar hij ziet het niet. De hengel trekt en haalt je uit je overpeinzingen, werk aan de winkel. Zou de visser aan de overkant ook al beet hebben. Of zou hij bot vangen?                                                               Ton.

 

-----------------------------------------------------

juni 2022

Geuren.

Zou het kunnen zijn dat elke plaats of dorp zo zijn eigen geur heeft? Zou de uitdrukking ‘ík ruik de stal’ kloppen? Waar het woord stal natuurlijk ook staat voor dorp of huis. Ons dorp, ons huis? Thuiskomen, waar vandaan dan ook is fijn. Het markeert het bezoek, het uitstapje of de vakantie. Vooral als je langer bent weggeweest. 

Kom je thuis in ons dorp dan ruik je dat. Het pas gemaaide gras bij WVW, de rozen langs de Laan, de boomgaarden aan de Scharsestraat, aan de Oude Koningstraat en langs de Jonkerstraat. Je ruikt de koeien, de paarden en de schapen in de uiterwaarden, soms het water van het Grindgat en de Waal, de scheepslucht bij de sluis. En het gieren, zo nu en dan. De Nijmeegse ARN ruikt ook nogal eens, maar dat noemen ze daar meuren. De industrie rond Weurt doet soms ook een duit in het zakje, helaas. 

Geurtjes zijn als muzak, elke plek heeft zijn geur en daarmee zijn eigen identiteit en markeert deze ook. Elk huis heeft ook zo zijn eigen geur. Alles bij elkaar is dat òòk thuiskomen. Het zijn geen sterke luchten en ze zijn er ook niet altijd en zeker niet constant, maar de mix bepaald de plaats waar je bent. Het overkomt je en je herkent het, het kent geen onderscheid en het is van iedereen die het wil ervaren. 
Moeten we persoonlijk nog wat toevoegen? Zou kunnen.           
Ton.

---------------------------------------------------------------------------------------

Mei 2022

Wachtrij.

Langzaam sloot de rij zich tot een sluitend geheel. Sommige chauffeurs waren het al snel zat en keerden om op een te krappe weghelft. De prangende vraag was hoe lang je in de rij zou moeten staan. Geduld was hier een schone zaak! Vóór mij ging een raampje open en sigarettenrook kringelde naar buiten. In de spiegel zag ik er een zijn neus uit verveling grondig schoonmaken. Verder naar voren stapten mensen uit hun auto's, ongeduldig naar het obstakel kijkend. Nog meer auto's keerden om en de rij sloot telkens weer opnieuw aan. Verder naar achteren stapten nog meer mensen uit en drentelden heen en weer, niet wetende wat te doen. 

 

Wat is wijs in dit geval? Ik besloot ook even de benen te strekken. Een vrachtwagentje begon te keren. Dat de ruimte te krap was om dit zonder gevaar voor schade aan andere auto's te doen bleek uit het geschreeuw en gevloek. Mensen werden ongeduldiger. Ik overwoog ook maar om om te gaan rijden, ik stond inmiddels al meer dan een half uur te wachten. Een man en zijn vrouw kregen ruzie; de verwijten vlogen met vloeken en scheldwoorden over en weer. De andere wachtenden genoten met volle teugen van dit verzetje en grijnsden elkaar aan. Nog wat nieuwe scheldwoorden geleerd.

 Langzaam aan besloten steeds meer automobilisten om maar een andere weg te kiezen. Massaal keerden ze hun auto's. Het dilemma blijft steeds tussen wachten en weggaan; misschien rij je om terwijl het probleem al lang is opgelost. Toch maar doen, omrijden.                                                                    Ton.

 

--------------------------------------------------------------


april 2022

Typisch (oud) Hollands.

In het dagelijkse leven gebruiken we veel voorwerpen met een Oudhollandse oorsprong. Dit betekent niet dat alles oorspronkelijk uit Nederland kwam. Wel heel herkenbaar als ‘Nederlands’ product. Typisch Nederlands dus. Nemen we nou de klompen, vroeger heel veel gebruikt op het platteland. Andere namen voor de klomp zijn holleblok, holsblok, kloef en kloon. Molens zijn ook typisch Hollands. Elke molen heeft zijn eigen gebruikersnaam naar wat hij produceert b.v. korenmolens, papiermolens voor het malen van papier tot pulp en poldermolens voor de waterbeheersing.


De intocht en het feest van Sinterklaas is ook typisch Hollands. Het grootste kinderfeest op aarde! Qua gebruiken is alles in hokjes te stoppen, letterlijk en figuurlijk, ook typisch Hollands net als zegeltjes sparen. En ook de kleur oranje, delfts blauw en tulpen horen bij ons. Echt Hollands zijn ook de kaasschaaf, niet hier uitgevonden maar wel veel gebruikt. En wat te denken van de kroket, de stroopwafel, de hagelslag, de pindakaas, de gestampte muisjes, speculaas of de drop? Zomaar wat voorbeelden.


Niet alles van wat we typisch Hollands noemen komt hier ook vandaan: klompen komen oorspronkelijk uit Frankrijk net als de kroket, Sinterklaas en de tulp uit Turkije, windmolens waarschijnlijk uit China en Perzië, draaiorgels uit Frankrijk, Duitsland en België, de aardappel uit Zuid-Amerika, de kaasschaaf uit Noorwegen. De stroopwafels zijn geboren uit zuinigheid en is dus wel typisch Hollands; de bakkers wilden geen kruimels weggooien en bedachten de stroopwafel. Niet alles lijkt dus wat het is. ‘Al mot ik krupe’ komt uit de Wolfskuil en dat is weer typisch Nimweegs uut Holland?                                              

Ton


  --------------------------------------------------------------


maart 2022

Rugzak.  

Een meer dan handige zak is de rugzak. Vroeger was de rugzak een ‘pukkel’. De uitdrukking kwam en komt nog steeds uit het militaire jargon. In dienst liep je marsen met bakstenen er in omdat je gewicht moest meedragen. 

In je jeugd kocht je zo’n ding bij Nijmeegs Jopie, kalkte je hem vol leuzen of je naaide hem vol met afbeeldingen van popsterren of groepen en je ‘hoorde erbij’. Op school was zo’n pukkel een ‘cult’ ding. Hij zei iets over jezelf en  meestal droeg hij positivisme uit. Je gebruikte hem overal voor; om schoolboeken in te doen, sportspullen, gereedschap, zwemkleding en misschien ook wel spullen waar je ouders maar beter niet van af konden weten. Hij kon in meerdere zin niet stuk… 

Rugzak is vandaag de dag ook een uitdrukking in metaforische zin; er wordt iets anders bedoelt. Mensen met een rugzak hebben een of meerdere problemen en de uitdrukking wordt soms met een ietwat negatieve klank gebruikt, iets wat zeker niet nodig is. Zo’n rugzak zie je regelmatig zonder dat je de vinger op de inhoud kunt leggen. 

Jongeren én ouderen dragen nogal eens een rugzak met zich mee; een zak vol problemen met ongemak, machteloosheid, frustratie en verdriet. Het kan een rugzak zijn van lichamelijke en/of een psychische aard of allebei. Op enig moment opent zo’n rugzak zich en wordt de inhoud zichtbaar. Het openbaart dan een stuk(je) van het leven zelf en je bent er dan meestal van overtuigd dat die rugzak maar beter een ouderwetse pukkel had kunnen zijn.                            

Ton.                                                                                                         



---------------------------------------------------------


februari 2022 

Vikingen.  
Over bier doen veel verhalen de ronde. Deze gaat over Scandinavische leefwijze 1200 jaar geleden. Er doen zich namelijk verhalen de ronde over de stoere, dappere Vikingen, net zoals over onze stoere VOC- zeemannen later. Maar waren zij wel zo stoer als ons verteld wordt in de geschiedenisboeken? Als de mannen thuis waren deden ze namelijk helemaal niets. Ze zaten de hele dag op te scheppen over hun heldendaden en moedige gevechten tegen andere volkeren. 

De vrouwen begonnen zich, op den duur natuurlijk, danig te ergeren aan die zogenaamde helden en stuurden ze graag weer de zee op met de opdracht; ‘Laat zien dat je een man bent en breng iets moois voor me mee’. In werkelijkheid hadden die mannen helemaal geen zin om te varen en de confrontatie met andere volkeren aan te gaan, ze zaten liever op hun luie kont. 

Ze begonnen hun vrouwen te zien als trollen. Trollen waren het verborgen vrouwvolk dat de boel ontwrichtte. En dat vonden onze stoere Vikingen ook, dat hun leven ontwricht werd. Alleen zij die helder zicht hadden konden het zien en dus begonnen ze zich moed in te drinken en dat beviel beter. Vele vaten bier gingen er doorheen zodat ze straalbezopen aan een wilde vaart begonnen. Tegen de tijd dat ze nuchter waren beseften ze dat ze niet thuis konden komen zonder ‘buit’. 

Maanden voeren ze rond totdat ze echte handelaren (VOC?) tegenkwamen en met hen ruilden van wat ze hadden tegen sierraden waar ze mee thuis konden komen. Eenmaal weer thuis gaven ze hun vrouwen opgetogen en trots hun kostbaarheden en begonnen opnieuw met hun grootdoenerij. En opnieuw kwamen de verhalen het thuisfront snel de keel uit. Van armoe en terneergeslagen gingen ze maar weer de zee op. Vikingen en andere zogenoemde zeehelden veranderden zo in enkele decennia van zeeschuimers in niksnutten die ook nog een beetje handel dreven overzee. De enige vaste waarde rond die tijd, was het bierzuipen. Hun favoriet was het Trollebier en hoe kon het ook anders. Zijn er nog trollen over?
Ton.  


-----------------------------------------------------------------  

januari 2022 

Nie nuilen.  

We zijn weer opnieuw begonnen en wat staat ons te wachten? Het afgelopen jaar was er weer een van beperkingen, activiteiten die doorgingen en afgeblazen werden. 

Wat opviel was dat het nieuws overheerst werd door een klein schreeuwend deel van de bevolking. De grootste schreeuwers kregen het grootste podium, kwamen prominent in het nieuws en beheerste de gesprekken. Met mauwen, zeuren, klieren, schelden en anti-anti leuzen uitdragen is wat je hoorde. Je zou er bijna aan gaan wennen. De een na de ander had behoefte om meer over hetzelfde te demonstreren met, helaas, het nodige geweld. Een goed gesprek met inhoudelijke argumenten hoorde je nauwelijks. 


Wij 50 plussers, jonge en oudere senioren gaan over het algemeen veel relaxter om met de maatregelen, al zijn die ook voor ons niet leuk. 'Het is wat het is' wordt er van gevonden en we ondergaan ze omdat het moet. Wij zijn over het algemeen de trouwe burgers en er zijn heel veel mensen die er zo instaan, de zogenaamde stille meerderheid. 



Net zoals deze ondernemer er een van is. Hij maakt het ook meteen goed duidelijk met een stoepbord; mondkapje, 1,5 meter en nie nuilen!                        

Kunnen we dit over het hele land uitrollen aub?      

Ton.  


-----------------------------------------------------------------------------

december 2021 

Gebruiksaanwijzing. 

De gebruiksaanwijzing is een handig hulpmiddel en een ding om te vervloeken. Vaak staat hij in kleine lettertjes in een heleboel talen waar je het Nederlands maar tussenuit moet vissen. Als je geluk hebt. Moet je het apparaat aan de praat krijgen met een Engelse of Duitse taal dan zijn de rapen gaar. Technisch Engels of Duits is een stuk moeilijker. En de ontvanger is meestal ongeduldig. 

December is hierin met al zijn cadeaus een topmaand. Maar ook in immateriële zin. Bij wie vieren we de feestdagen, met hoe velen en vooral; wat zetten we op tafel. De lijstjes voor de inkopen worden al weken vooraf opgemaakt. En ook dit jaar weer een nieuwe gebruiksaanwijzing. Doe ik het zo zus of doe ik het zo, heb ik genoeg bestek en serviesgoed, en bij wie kan ik wat lenen, welke gemene deler geven we dit jaar het menu. Je zult het weer zien; de een heeft liever vis, de ander vlees en de derde wilde bewust gaan leven, heeft het licht gezien en is vegetarisch geworden. 


Met nieuwjaar veel oliebollen? Of toch maar eens matigen. Wordt het zuipen of drinken? Knallen om middernacht of het een keer zonder bubbels doen. De hond de hele avond op schoot of in de mand met een pilletje. Elk jaar heeft de decembermaand zijn eigen gebruiksaanwijzing in typisch Nederlands en de oude kun je meestal maar gedeeltelijk hanteren. Het blijft toch altijd weer een heel gedoe. 

De gebruiksaanwijzing geeft op de laatste regel ook weer opluchting want het zit er op. In januari, na de kleffe klapzoenen, de obligate wensen en de niet na te komen goede voornemens, gaat de dagelijkse routine weer draaien. Daar heb je geen gebruiksaanwijzing voor nodig. Gelukkig Nieuwjaar, de oude exemplaren kunnen met een voldane glimlach bij het oud papier.

Ton.  

---------------------------------------------------------